Η δυναστεία του Μεγάλου Θεοδοσίου [379-457]
Υπό Δημητρίου Π. Λυκούδη,
Θεολόγου – Φιλολόγου, Υπ. Δρος Παν/μίου Αθηνών
Η δυναστεία του Μεγάλου Θεοδοσίου άρχεται στα 379 μ.Χ. Ο Αυτοκράτορας σπεύδει στα 380 μ.Χ. με το διάταγμα «Περί καθολικής Πίστης», να καθιερώσει τον Χριστιανισμό επίσημη θρησκεία του κράτους. Και ακόμη περισσότερο, συγκάλεσε την Β΄ Οικουμενική Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη[382μ.Χ.], η οποία και καταδίκασε τον αιρετικό Μακεδόνιο[Πατριάρχης Κων/λεως 342-360 μ. Χ.], που υποστήριζε ότι το Άγιο Πνεύμα ήταν κτίσμα του Θεού Πατέρα και επομένως αρνιόταν την θεότητά του και ακολούθως, διέλυε και ακύρωνε το ¨Ομοούσιον¨ και την ¨Αδιαίρετον¨ της Παναγίας Τριάδος. Αφού λοιπόν απομάκρυνε τον Μακεδόνιο και αντικατέστησε στο θρόνο τον Άγιο Γρηγόριο το Ναζιανζηνό, ο Θεοδόσιος στράφηκε με μανία ενάντια στην ειδωλολατρική πίστη. Κατέλυσε αρχαίους ναούς, απαγόρευσε ειδωλολατρικά έθιμα, δήμευσε περιουσίες ενώ αντίθετα, χάρισε πολλά προνόμια στους χριστιανούς. Στα 379μ.Χ. δε, κατήργησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες και έκλεισε τα μαντεία των Δελφών, της Δωδώνης και τα ιερά της Ελευσίνας. Χαράχτηκαν στην Ιστορία οι ταραχές που ξέσπασαν, αναφορικά με τα παραπάνω, στην Αντιόχεια[387] και στη Θεσσαλονίκη[390] και ένεκα της βαριάς φορολογίας των πολιτών. Ο Θεοδόσιος διέταξε να σφαγιαστούν 7.000 πολίτες στον ιππόδρομο, προκαλώντας την έκρυθμη αντίδραση του Αγίου Αμβροσίου, επισκόπου Μεδιολάνων[σημερινό Μιλάνο της Ιταλίας], ο οποίος αρνήθηκε στον Αυτοκράτορα την είσοδο στην Κυριακάτικη Θεία Λειτουργία[επανήλθε έπειτα από οκτώ μήνες μετανοίας].
Η δυναστεία του Μεγάλου Θεοδοσίου συνεχίστηκε από τους δυό γιούς του, Αρκάδιο και Ονώριο[395-408]. Ο Αρκάδιος υπήρξε πειθήνιο όργανο των αυλικών και ευνοούμενών του. Στα θετικά της αυτοκρατορίας του συγκαταλέγεται η αντιμετώπιση των επιδρομών των Ούννων και Βησιγότθων και ασφαλώς, στα μελανά σημεία της διακυβέρνησής του, η καθαίρεση από τον πατριαρχικό θώκο και η εξορία που επέφερε στον μεγάλο πατέρα και διδάσκαλο του Χριστιανισμού, στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Ο τελευταίος δεν κατάφερε να διαφύγει και αυτής της μήνις της αυτοκράτειρας Ευδοξίας και τελικά πέθανε από τις κακουχίες στην εξορία στην περιοχή Κόμανα του Πόντου[407].
Στα 408μ.Χ. αναλαμβάνει την Αυτοκρατορία [μόλις σε ηλικία 7 ετών]ο Θεοδόσιος ο Μικρός, γιός του Αρκαδίου και εγγονός του Μεγάλου Θεοδοσίου. Στα 413 επιστρατεύει τον επίτροπο Ανθέμιο να ηγηθεί και ηγουμενεύσει επί την κατασκευή των ¨Θεοδοσιανών¨ τειχών, χερσαία ερείπια των οποίων σώζονται ακόμη και σήμερα. Ένα χρόνο αργότερα, η Πουλχερία, η αδελφή του Θεοδοσίου, ανακηρύσσεται Αυγούστα στο πλευρό του αγαπημένου της αδελφού και από κοινού προσπαθούν να επιφέρουν την ειρήνη σε όλη την Αυτοκρατορία. Ο Θεοδόσιος, με παρακίνηση της Πουλχερίας, θα νυμφευτεί την κόρη του πλατωνικού φιλόσοφου Λεοντίου, την Αθηναΐδα, η οποία βαπτίστηκε και μετονομάστηκε σε Ευδοκία. Με δικές της ενέργειες λέγεται, ο Θεοδόσιος στα 425μ.Χ., ίδρυσε το πρώτο Πανεπιστήμιο στην Κωνσταντινούπολη. Επιπλέον, με την έκδοση του ¨Θεοδοσιανού Κώδικα¨ συγκέντρωσε και κωδικοποίησε σε 16 βιβλία όλους τους αυτοκρατορικούς νόμους, από το 312-437μ. Χ. Στα 426 διέταξε με νόμο την καταστροφή των εθνικών ναών. Ίσως ο Παρθενώνας να διασώθηκε με την παρέμβαση της Ευδοκίας! Με την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο στην Έφεσο στα 431μ.Χ., καταδικάστηκε ο αιρετικός Νεστόριος, ο οποίος υποστήριζε ότι ο Χριστός ήταν απλός άνθρωπος με τον οποίο ενώθηκε αργότερα ο Θεός Λόγος και ότι η Παναγία ήταν Χριστοτόκος και όχι Θεοτόκος! Ο Θεοδόσιος πέθανε στα 450μ.Χ.[51 χρόνων] και άφησε διάδοχό του την ευσεβεστάτη αδελφή του Πουλχερία, αφού πρώτα έσπευσε να την νυμφεύσει με τον γέροντα και έμπιστο στρατιωτικό Μαρκιανό.
Η δυναστεία του Μεγάλου Θεοδοσίου ολοκληρώνεται με τον αυτοκρατορία των Μαρκιανού και Πουλχερίας[450-457]. Τότε συνήλθε και η Δ΄ Οικουμενική Σύνοδος στα 451μ.Χ. στη Χαλκηδόνα. Σε αυτήν συνεδρίασαν 630 Πατέρες της Ανατολικής Εκκλησίας και αντιπρόσωπος του Πάπα, εκ μέρους της Δύσης. Η σύνοδος καταδίκασε τον ¨Μονοφυσιτισμό¨, βλάσφημη δοξασία που αρνιόταν την ανθρώπινη φύση του Χριστού και υποστήριζε ότι αυτή, η ανθρώπινη φύση δηλαδή, είχε ¨απορροφηθεί¨ από τη θεϊκή φύση και επομένως ο Ιησούς Χριστός ήταν μόνο άνθρωπος!
Έτσι τερμάτισε η δυναστεία του Μεγάλου Θεοδοσίου [379-457μ.Χ.]. Τώρα, πόσο επικράτησε και έως ποιού βαθμού ο Χριστιανισμός στην μετέπειτα ιστορία, θα το αναζητήσουμε κατωτέρω…