ΛΑΛΕΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟΝ ΚΑΙ ΟΙ ΣΠΟΥΔΑΣΤΑΙ ΣΟΥ ΑΚΟΥΟΥΣΙΝ:
Μάθημα: Εισαγωγή στη θεία Λατρεία - Λειτουργική
Το "Ζέον"
Μικρό δοχείο που χρησιμοποιεί ο ιερέας λειτουργός. Με αυτό μεταφέρει και διατηρεί θερμό το ύδωρ που θα εκχυθεί εντός του αγίου ποτηρίου προ της Θείας Κοινωνίας. Αναφέρεται στο βυζαντινό τυπικό και συμβολίζει την αφθαρσία του Σώματος του Κυρίου Ιησού Χριστού ή την ζέση του Παναγίου Πνεύματος. Άμποτε να εκλείψει η απρεπής συνήθεια λαϊκοί [οι οποίοι μεταφέρουν , ως πρέπει, στα δεξιά της αγίας Τραπέζης το θερμό ύδωρ] να ακουμπούν ωσάν περιπατητές και περιηγητές την αγία τράπεζα, μάλιστα σε ιερότατες στιγμές της Θείας Λειτουργίας
Ο "Σπόγγος"
Ο Σπόγγος, συνήθως σε σχήμα σφαιρικό που χρησιμοποιεί ο ιερέας λειτουργός ή ο διάκονος για την τελική απόμαξη του αγίου ποτηρίου. Τίθεται και φυλάσσεται εντός του αγίου ποτηρίου, αφού πρώτα καθαρισθεί, για να συγκρατεί τρόπον τινά, την υγρασία. Η τελευταία χρησιμότητα δεν ανταποκρίνεται στην ολότητά της και οδηγεί πολλούς λειτουργιολόγους να κατατείνουν ότι η χρήση του γίνεται συμβολικά προς τον σπόγγο του πάθους του Κυρίου μας
.jpg)
"Δίσκος ή Δισκάριον":
Κυκλικός δίσκος χωρίς ιδιαίτερο βάθος για τον άρτο της θείας ευχαριστίας. Εδώ, κατά τη διάρκεια της προσκομιδής, ο ιερέας - λειτουργός θέτει τον αμνό, ο οποίος θα αγιαστεί αργότερα κατά τον καθαγιασμό. Ακολούθως, μεταγενέστερη συνήθεια, τίθενται επ΄ αυτού οι μερίδες της Κυρίας Θεοτόκου, των Αγίων, των ζώντων και των κεκοιμημένων πιστών. Εικονίζει συμβολικά τον Ουρανό, τη νεκρική κλίνη του Κυρίου μας, τον κόσμο ή τη φάτνη της Βηθλεέμ.
Άγιο Ποτήριο:
Μέσα σε αυτό μεταβάλλεται ο οίνος και ο άρτος σε Αίμα και Σώμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Εντός του αγίου Ποτηρίου, μετά την κλάση του Αγίου Άρτου, ο ιερέας λειτουργός εμβαπτίζει τη μερίδα ΙΣ και τα λοιπά του αγίου σώματος καθώς και τις λοιπές μερίδες. Στην αρχαιότητα ήταν ξύλινα τα ποτήρια και μάλιστα στους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, οι πιστοί κοινωνούσαν πρώτα το Αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ξεχωριστά και μετά το άγιο Σώμα. Μετά, για πολλούς ποιμαντικούς-πρακτικούς λόγους , με την επικουρία της λαβίδος [βλέπε προχθεσινή ανάρτηση], οι πιστοί κοινωνούσαν κανονικά μαζί Το Σώμα και Το Αίμα του Κυρίου μας
"Αρτοφόριο":
Ναόσχημο κυτίο, άλλοτε ξύλινο, άλλοτε μεταλλικό, που χρησιμεύει για να διατηρεί και να φυλάττει την θεία ευχαριστία , μόνο για έκτακτες ανάγκες, ασθενείς, ετοιμοθάνατους κ.ά. Αρτοφόριο ονομάζουμε και παρόμοιο , μικρότερο σκεύος, το οποίο χρησιμοποιεί ο ιερέας - λειτουργός κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Τεσσαρακοστής για να διατηρεί τον άγιο άρτο. Τα Πανάγια Δώρα εντός του Αρτοφορίου, ανανεώνονται κατά τη Μεγάλη Πέμπτη εκάστου έτους. Ας τονίσουμε τέλος, τη λαθεμένη σήμερα
τοποθέτηση του αγίου Αρτοφορίου επί της Αγίας Τραπέζης, συνήθεια δυτική και ξένη με την ορθόδοξη Ανατολική μας Παράδοση
Η Λόγχη:
Αποτελεί ένα κοφτερό-κοπτικό αντικείμενο σε σχήμα λόγχης. Το χρησιμοποιεί ο ιερέας λειτουργός για να εξάγει τις μερίδες κατά την προσκομιδή, το πρωί στον όρθρο. Το σχήμα του είναι συμβολικό και μας θυμίζει τις λόγχες με τις οποίες εξεκέντησαν οι Εβραίοι το Πανάγιο Σώμα του Λυτρωτού μας Κυρίου Ιησού Χριστού
"Αστερίσκος":
"΄Ελασμα" κυρτό σε σχήμα σταυρού, που χρησιμοποιεί ο ιερέας λειτουργός, κατά την ώρα της προσκομιδής , για να συγκρατεί το κάλυμμα επί του δίσκου. Εικονίζει το επουράνιο στερέωμα ή τον αστέρα των μάγων. Ως προς το δεύτερο συμβολικό εικονισμό, αξίζει να συμπληρώσουμε, πως δε συμφωνεί το πλήρωμα των θεολόγων και δη λειτουργιολόγων
Δημητρίου Π. Λυκούδη